خیار گیاه بومی هندوستان است و از آنجا به نقاط دیگر جهان راه یافته است. حدود بیست قرن قبل از میلاد مسیح مصریان قدیم از آن استفاده می کرده اند.
خیار از آن دسته میوه های بهشتی است که پیامبر گرامی اسلام به آن علاقه ی فراوان داشته اند و خوردن آن را با کمی نمک توصیه می فرمودند.
خیار گیاهی است علفی و یکساله دارای ساقه ی خزنده و پوشیده از خارهای نازک و خشن است . برگ های آن بزرگ و دارای زاویه و دندانه دار است. گل های آن زرد رنگ که به دو صورت نر و ماده روی یک پایه قرار دارند. میوه آن سبز رنگ و بسته به نوع و نژادهای مختلف ممکن است کوچک یا بزرگ باشد.
در کتاب های علمی قدیمی اسم عربی خیار، قثه است و کسانی که قثا را خیار ترجمه می نمایند، سخت در اشتباه می باشند، زیرا قثا خیار چنبر است که در گذشته به آن «خیارزه» می گفتند. خیار چنبر در قدیم نام میوه دیگری بوده که در حال حاضر عطاران و دارو فروشان آن را فلوس می نامند و از مسهل های بسیار مفید و مشهور است و درخت آن به بزرگی درخت گردو است که در هندوستان می روید.
خوردن، بوبیدن و مالیدن خیار بر پیشانی جهت رفع سردرد مفید است. قطره قطره ریختن آب خیار در بینی و بوییدن آن جهت رفع گرفتگی، بی حوصلگی و
کم خوابی مفید است. آشامیدن آب خیار جهت رفع اکثر تب های شدید، تسکین حرارت صفرا و خون، التهاب معده، رفع تشنگی، پاک کردن کبد، زیاد شدن ادرار، دفع سنگ کلیه و مثانه و بهبود یرقان سودمند است.یک لیوان آب خیار با نیم سیر نبات، مسهل خوب و گوارایی است و صفرا و سودا را از معده به خوبی خارج می نماید که برای این کار آب خیار رسیده که کمی ترش مزه می باشد، بهتر است. اگر مقداری میخک را در آب خیار خیسانده و پس از 24 ساعت آن را صاف کرده و با
عسل نوش جان نمایید، رنگ رخسارتان باز می شود؛ در حقیقت به کبد شما جلا می دهد و روح را شاداب می نماید.اگر مبتلا به مرض قند هستید تا می توانید از خیار و تخم خیار استفاده کنید.
خیار از نظر طب قدیم ایران سرد است و خنک کننده بدن می باشد و به هضم غذا کمک می کند.
سایر خواص درمانی خیار شامل موارد زیر است :
1) حل کننده اورات و اسید اوریک است، بنابراین بیماری نقرس را درمان می کند.
2) ادرار آور است و برای رفع
سوزش ادرار مفید است.3) خون را تصفیه می کند.
4) خیار برای درمان مبتلایان به سوزش و بند آمدن ادرار مفید است.
5) عصاره برگ های له شده خیار ایجاد تهوع می کند، بنابراین در مسمومیت ها و اختلالات دستگاه گوارش مصرف می شود.
6) خیار عطش را تسکین می دهد.
7) خیار ملین است.
8) اگر خیار را حلقه حلقه کرده و روی پوست صورت بگذارید،
چین و چروک های صورت را از بین می برد و صورت را جوان می کند.9) اگر پوست شما چرب است خیار را با آب مقطر بپزید و با این آب صورت خود را شست و شو دهید.
10) اگر می خواهید همیشه لطافت پوست خود را حفظ کنید، همه روزه از لوسیون زیر استفاده کنید:
یک خیار معمولی را با دو لیون آب بجوشانید تا حجم آن یک لیوان شود. سپس آن را صاف کنید و بگذارید سرد شود. بعد 50 گرم
بادام خام و پوست کنده را آسیاب کرده و با این آب مخلوط کنید. آن را به هم بزنید و با پارچه صاف کنید. به محلول صاف شده 250 گرم الکل سفید و یک گرم اسانس گل سرخ اضافه کنید و کاملا هم بزنید. هر روز از این لوسیون طبیعی به صورت خود بزنید تا پوست شما همیشه جوان بماند.11) برای درمان اگزما، ترکیدن پوست و رفع خارش آن مفید است.
12) جوشانده پوست خیار برای
یرقان داروی بسیار خوبی است و برای این کار بهتر است سه روز متوالی آن را نوش جان نمایید.اشخاصی که
ناراحتی معده دارند، نباید در مصرف خیار زیاده روی کنند زیرا ممکن است باعث اختلال در دستگاه گوارش گردد.خیار نفاخ است، چون سریعا در معده فاسد می شود. برای رفع نفخ و دل درد ناشی از خوردن خیار می توانید مقداری عرق نعنا یا کمی آبجوش و نبات بخورید.
همیشه باید خیار را قبل از غذا خورد که به هضم غذا کمک کند. کسانی که نمی توانند خیار را خوب هضم کنند، باید آن را با نمک بخورند.
منابع:- کتاب زبان خوراکی ها؛جلد اول؛ نوشته دکتر غیاث الدین جزایری
نیره ولدخانی – کارشناس تغذیه تبیان
